یاتاقان متحرک سایز استاندارد پژو 405،پارس 1800-IBBC

معرفی انواع یاتاقان ها

یاتاقان ها را از لحاظ نوع حرکت نیز به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم بندی می‌کنند.

• یاتاقان ثابت یا MB:

این یاتاقان ها به عنوان تکیه گاه میل لنگ عمل می‌کنند و محور ثابت را به میل لنگ متصل کرده و موجب می‌شوند لقی آن تنظیم شود.

میل لنگ حرکتی دورانی دارد ولی علاوه بر آن حرکت رفت و برگشتی نیز انجام می‌دهد. زمانی که از یاتاقان ثابت استفاده می‌شود این حرکت رفت و برگشتی کنترل می‌شود و باعث می‌شود ضربات زیادی به میل لنگ وارد نشده وآسیب نبیند.

یاتاقان ثابت که به آن یاتاقان میل لنگ هم گفته می‌شود دو نیم دایره دارد که یکی از آن ها به بلوک سیلند وصل شده است و دیگری دور محور میل لنگ پیچیده و به آن متصل می‌گردد.

هر میل لنگ دارای حداقل دو یاتاقان ثابت می‌باشد. در موتور هایی که ۴ سیلندر دارند، میل لنگ توسط ۵ یاتاقان ثابت نگه داشته شده است. یاتاقان ها را معمولا به صورت سوراخ دار می‌سازند که روغن یاتاقان با این سوراخ ها حرکت کرده و باعث شود میل لنگ حرکت روانی داشته باشد.

• یاتاقان متحرک یا CRB:

این قطعه بین شاتون و میل لنگ قرار دارد و باعث می‌شود شاتون لق نشود. به این نوع یاتاقان، یاتاقان شاتون نیز گفته می‌شود و شباهت بسیار زیادی به یاتاقان ثابت دارد اما در این نوع یاتاقان، میل لنگ آزاد است.

یکی از نیم دایره های یاتاقان متحرک به شاتون متصل گردیده است و نیم دایره دیگر نیز مثل یاتاقان ثابت دور میل لنگ پیچیده و پیچ شده است اما سوراخ ندارد و روی آن شیار قرار گرفته است.

توجه داشته باشید که قطر میل لنگ از یاتاقان کم تر است. فاصله بین یاتاقان ها و میل لنگ ها را روغن پر می‌کند. این روغن اطراف میل لنگ را فرا گرفته و با معلق نگه داشتن آن داخل یاتاقان موجب می‌شود روان تر حرکت کند و همچنین ضربات زیاد و سنگینی به آن وارد نشود.

وظیفه یاتاقان چیست؟

• ممانعت از اصطکاک پیستون و میل لنگ. میل لنگ و پیستون در صورت نبودن یاتاقان با یک دیگر برخورد خواهند داشت و این موضوع موجب می‌شود که هر دوی آن ها خوردگی پیدا کرده و دچار استهلاک شوند. وجود یاتاقان در موتور خودرو موجب می‌شود که اصطکاک بین آن ها کاهش یافته و برخورد کم تری نیز داشته باشند.
• کم کردن میزان اصطکاک بین شاتون و میل لنگ. یاتاقان با ممانعت از برخورد شدید شاتون و میل لنگ باعث از بین بردن اصطکاک بین دو قطعه می‌شود.
• لق بودن میل لنگ و شاتون ها را تنظیم کرده و باعث می‌شود حرکت روانی داشته باشند.
• یاتاقان از انجراف در شفت خودرو هنگام چرخیدن جلوگیری می‌کند.
• ساختار محکم یاتاقان موجب می‌شود تا بستری مناسب برای سوار شدن قطعات روی یک دیگر فراهم شود.

دلایل یاتاقان زدن ماشین چیست؟

وقتی درباره یاتاقان زدن خودرو صحبت می‌کنیم در واقع منظور از بین رفتن قطعاتی است که در حالت عادی باعث می‌شدند اجزای خودرو با یک دیگر اصطکاک نداشته باشند. درصورتی که این قطعات از بین بروند اجزای موتور دچار استهلاک می‌شوند و چنین حالتی (یاتاقان زدن) برای خودرو پیش می‌آید.

مشکلات متداولی که برای یاتاقان پیش می آید :

ممکن است یاتاقان خودرو دچار مشکلاتی مانند استهلاک، شکستگی، داغ شدن بیش از حد و یا جرم گیری شود.

سایر مشکلات متداولی که برای یاتاقان پیش می‌آید به شکل ذوب شدن، خط افتادن، خستگی یا خوردگی نمایان می‌شود.

 در ادامه مهم ترین دلایل یاتاقان زدن موتور را با یک دیگر بررسی خواهیم کرد.

استفاده از روغن‌های نامرغوب

در صورتی که از روغن های نامناسب برای خودروی خود استفاده کنید، روغن رسوب می‌کند. این رسوبات و جرم های روغن ممکن است به قطعات داخلی خودرو نفوذ پیدا کرده و موجب شوند این قطعات رسوب بگیرند. در این حالت، قطعات نمی‌توانند عملکرد طبیعی خود را داشته باشند و به همین علت یاتاقان دچار ایراد خواهد شد.

همچنین، در صورت روغن کاری نامناسب نیز چنین حالتی پیش خواهد آمد.

بالا رفتن دمای موتور

وقتی دمای موتور بیش از حد بالا می‌رود فن درست کار نمی‌کند و یاتاقان نیز داغ شده و درست عمل نخواهد کرد که موجب یاتاقان زدن خودرو خواهد شد.

فرسودگی قطعات

وقتی مدت زمان بسیار زیادی از عمر یاتاقان گذشته باشد، طبیعی است که قطعه مستهلک شود و یا دچار شکستگی شود. در چنین حالتی عملکرد موتور مختل می‌شود و موتور یاتاقان می‌زند.

خراب شدن پمپ روغن

ممکن است روغنی که استفاده کرده اید کاملا مرغوب باشد و مشکلی نیز در نحوه روغن کاری آن وجود نداشته باشد اما در صورتی که پمپ روغن مشکلی پیدا کرده باشد باز هم روغن کاری قطعات به درستی اتفاق نمی‌افتد و خودرو یاتاقان می‌زند.

رانندگی غیر معمول

اگر به طور معمول دور موتور زیاد از حد بالا برود باعث می‌شود که یاتاقان آسیب ببیند. وقتی از روی هیجان رانندگی کنید و بیش از حد گاز بدهید باعث می‌شود قطعات فشار زیادی را متحمل شوند و این موضوع سبب می‌شود عمر مفید یاتاقان کاهش یابد.

بطور کلی هر عاملی که باعث شود روغن با شدت و مقدار کافی به یاتاقان‌ ها نرسد، می‌تواند موجب آسیب رسیدن به یاتاقان‌ های موتور گردد.
از جمله باید به عواملی همچون: خرابی پمپ روغن، کثیفی بیش از حد روغن موتور و فیلتر آن، وجود ناخالصی در روغن، آب و روغن قاطی کردن ناشی از سوختن واشر سرسیلندر یا هر دلیل دیگر، کمبود میزان روغن پیشرانه و… اشاره کرد.

همچنین هرگاه دمای کارکرد موتور بیش از حد افزایش یافته و این ازدیاد حرارت سریعا برطرف نگردد، نهایتا افزایش گرما منجر به انبساط حجمی بیش از حد میل لنگ و یاتاقان‌ ها شده و فضای خالی میان آنها که بایستی توسط لایه باریک روغن پر شود، از بین خواهد رفت. بنابراین میل لنگ نمی‌تواند طبق روال همیشگی به حرکت دورانی خود ادامه دهد و این مسئله در نهایت پیشرانه را از کار خواهد انداخت.

قفل شدن ترموستات، خرابی رادیاتور، کمبود مایع خنک کننده، نشتی آب موتور، خرابی سامانه فن خنک کننده رادیاتور و غیره، از جمله مهم‌ترین علل افزایش دمای بیش از حد پیشرانه هستند که در صورت عدم رفع عیب، می‌توانند منجر به یاتاقان زدن موتور شوند.