بغل یاتاقان یا تراست واشر نوعی واشر است که برای تحمل بارهای محوری (نیروهایی که در امتداد یک محور عمل می کنند) استفاده می شود. آنها معمولاً در کاربردهایی استفاده می شوند که در آن فضای محوری محدود است و یا در جایی که تعمیر و نگهداری دشوار است. واشرهای رانش در انواع مختلفی از مواد از جمله فلز، پلاستیک و کامپوزیت موجود هستند.
محصولات مرتبط
یاتاقان چیست؟
یاتاقان که با اصطلاح انگلیسی آن یعنی «برینگ» هم شناخته می‌شود وسیله‌ای است که امکان حرکت را بین دو جسم ایجاد می‌کند. این قطعه که بیرینگ هم نامیده می‌شود به شکل نیم‌دایره است و نازک. در موتور خودرو، باید حرکت بالا و پایین پیستون توسط میل‌لنگ به حرکت چرخشی تبدیل شود تا خودرو راه بیفتد. بنابراین میل‌لنگ باید به موتور نزدیک و با آن در ارتباط باشد. برای این نزدیکی و تکمیل ارتباط آنها، تکمیل تبدیل حرکت پیستون به میل‌لنگ و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از این نزدیکی، از یاتاقان استفاده می‌شود.
یاتاقان از جنس فلز است و مقاوم دربرابر حرارت و ضربه. ساختمان آن شامل یک پوسته بیرونی از جنس فولاد یا برنز و یک یا چند لایه مواد یاتاقانی می‌شود. مواد یاتاقانی از ترکیب آلیاژ فلزات قلع، آنتیموان، مس و سرب یا جیوه، قلع، گالیم و آلومینیوم به دست می‌آید. گاهی هم از بابیت، قلع و سرب استفاده می‌شود. این تغییر ترکیبات نقش مستقیم بر وزن یاتاقان دارد و در موتورهای مختلف براساس تعداد یاتاقانی که مورد استفاده قرار می‌گیرد و تاثیری که بر وزن نهایی آن می‌گذارند انتخاب می‌شوند. لایه‌های مواد یاتاقانی که به ضخامت چند هزارم اینچ هستند به تعداد مختلف در یاتاقان‌های موتورهای متفاوت استفاده می‌شوند و باز هم بسته به وزن موتور این مواد در دو، سه یا چهار لایه روی پوسته قرار داده می‌شوند.
مواد یاتاقانی از متریال‌های نرم تهیه می‌شوند تا نقش ضربه‌گیر را نیز برای میل‌لنگ بازی کنند. لایه‌های مواد یاتاقانی به ترتیب زیر، روی پوسته قرار می‌گیرند:
- لایه آلیاژ مس و سرب
- لایه نیکل
- لایه آلیاژ سرب و قلع
- مواد پودری قلع
وظایف یاتاقان در موتور خودرو
اکنون که متوجه شدیم یاتاقان چیست، باید بگوییم که یاتاقان‌ها انواع مختلفی هم دارند در موتورهای صنعتی مختلف بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند و برهمین اساس ممکن است وظایف متعدد هم داشته باشند. اما در موتور خودرو چند وظیفه قطعی برای آن تعیین شده است که در انواع خودرو و موتورهای‌شان ثابت است. این وظایف به شرح زیر هستند.
♦ جلوگیری از برخورد پیستون و میل‌لنک و ایجاد آسیب به هریک و یا خوردگی آنها در اثر این برخوردها و همچنین کاهش اصطکاک بین این دو.
♦ کاهش اصطکاک بین شاتون و میل‌لنگ، جلوگیری برخورد و ضربه به آنها و آسیب‌های ناشی از این برخورد و خوردگی‌های احتمالی.
♦ تنظیم لقی میل‌لنگ و شاتون‌ها و تضمین حرکت روان آنها.
انواع یاتاقان با توجه به محل استفاده آنها
در موتور خودرو دو نوع یاتاقان بر اساس کارکرد و محل استفاده آنها وجود دارد که به یاتاقان‌های ثابت و متحرک مشهور هستند. در ابتدا باید توضیح داد که این دو یاتاقان هر یک با یکی از محورهای ثابت و متحرک میل‌لنگ در ارتباط هستند. محور اصلی یا ثابت میل‌لنگ به بلوک سیلندر متصل است و تنها حول محور خود می‌چرخد. محور متحرک آن به شاتون وصل است و حول محور اصلی و ثابت می‌گردد. یاتاقان‌ها چه ثابت و چه متحرک، دو تکه هستند و از دو نیم‌دایره که به هم پیچ و مهره می‌شوند تشکیل می‌گردند.
۱. یاتاقان‌های ثابت
این دسته، همان‌هایی هستند که نقش تکیه‌گاه میل‌لنگ را بازی می‌کنند و با اتصال حول محور ثابت میل‌لنگ لقی آن را نسبت به پیستون و بلوک سیلندر تنظیم می‌کنند. میل‌لنگ هنگام حرکت دورانی تمایل به حرکت رفت و برگشتی هم نشان می‌دهد، یاتاقان ثابت این تمایل را که همان لقی میل‌لنگ است کنترل می‌کند و از ضربه‌های احتمالی به آن جلوگیری می‌نماید. یکی از دو نیم‌دایره یاتاقان در این نوع که یاتاقان میل‌لنگ هم نامیده می‌شود، از یک سمت به بلوک سیلندر متصل است و نیم‌دایره دیگر پس از پیچیدن حول محور میل‌لنگ به آن پیچ و مهره می‌شود. هر میل‌لنگ حداقل دو یاتاقان ثابت دارد.
در موتورهای ۴سیلندر که رایج‌ترین موتورهای مورد استفاده در صنعت خودروسازی هستند، ۵ یاتاقان ثابت، میل‌لنگ را نگه می‌دارند. این پاتاقان‌ها سوراخ‌دار تعبیه می‌شوند تا روغن و روان کننده‌ها از طریق این سوراخ‌ها به میل‌لنگ رسیده و حرکت چرخشی میل‌لنگ ساده‌تر شود. حد فاصل این سوراخ‌ها نیز شیارهایی تعبیه شده تا روغن در آنها مانند جوی جریان یابد.
حتما بخوانید: انواع شمع ماشین و هر آنچه درباره آن باید بدانید
۲. یاتاقان‌های متحرک
بین شاتون و میل‌لنگ نیز یاتاقان وجود دارد البته از نوع متحرکش. این یاتاقان لقی شاتون نسبت به میل‌لنگ را تنظیم می‌کند و از ضربه‌های احتمالی بین این دو جلوگیری می‌نماید. این یاتاقان که به یاتاقان شاتون معروف است در ساختار بسیار شبیه یاتاقان میل‌لنگ است با این تفاوت که میل‌لنگ در آن آزاد است و حرکت رفت و برگشت پیستون را به حرکت دورانی تبدیل می‌کند. یکی از نیم‌دایره‌های یاتاقان متحرک به شاتون وصل است و دیگری پس از پیچیدن حول محور میل‌لنگ به آن پیچ و مهره می‌شود. این یاتاقان‌ها تنها شیاردار هستند و در آنها سوراخی وجود ندارد.
یاتاقان در هر دو نوع، از میل‌لنگ قطورتر است و فاصله و فضای بین آنها را روغن پر می‌کند. این روغن در لایه‌ی بسیار نازکی اطراف میل‌لنگ را می‌گیرد و ضمن معلق نگه داشتن آن درون یاتاقان، به حرکت روانش کمک کرده و ضربه‌گیری یاتاقان را تکمیل می‌کند.
کپه یاتاقان و بغل یاتاقانی چیست؟
این دو نام را هنگام تعمیرات یاتاقان زیاد می‌شنویم. قطعاتی که در راستای تکمیل عملکرد یاتاقان در موتور مورد استفاده قرار می‌گیرند یا تعبیه می‌شوند. اما این قطعات چه کارهایی انجام می‌دهند و در کدام قسمت‌ها استفاده می‌شوند.
کپه یاتاقان
پوسته‌ای که یاتاقان متحرک توسط آن به شاتون وصل می‌شود را کپه یاتاقان می‌گویند. کپه یاتاقان به یک سر شاتون که با میل‌لنگ در ارتباط است سوار می‌شود و یاتاقان درون آن قرار می‌گیرد.
بغل یاتاقانی
گفتیم که قطر یاتاقان، از قطر میل‌لنگ کمی بیشتر است. فاصله این اختلاف قطر را سیال یا روغنی پر می‌کند که قرار است موجب حرکت راحت میل‌لنگ شده و از اصطکاک جلوگیری کند. اما برای اینکه یاتاقان ثابت بتواند به خوبی لقی میل‌لنگ (حرکت طولی میل‌لنگ) را کنترل و از آسیب میل‌لنگ در اثر آن پیشگیری کند، این فاصله باید تنظیم شود و همواره از نسبتی مشخص پیروی کند. برای تنظیم این فاصله به صورت دقیق از بغل یاتاقان که فرمی حلالی و جنسی فلزی دارد استفاده می‌شود. سایزهای بغل یاتاقان متفاوت است و بنابر لقی میل‌لنگ از این سایزها استفاده می‌شود. بغل یاتاقانی از یک سطح به بلوک سیلندر و در سطح دیگر با کپه میل‌لنگ در تماس است. بغل یاتاقان بعد از تراش میل‌لنگ و تعمیر آن کارایی بیشتری دارد.
قطر یاتاقان‌ها بر اساس قطر میل‌لنگ به صورت استاندارد مشخص می‌شود. اما درصورت تعمیر میل‌لنگ و تراش آن، یاتاقانی با قطر جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر خودرویی استاندارد یاتاقان خود را دارد و در صورت مشاهده یاتاقان با قطر کمتر متوجه تراش خوردن میل‌لنگ آن می‌شویم. قطر یاتاقان به صورت کد‌ها روی دیواره آن مشخص می‌شود.
بغل یاتاقان بوش ایران: محافظی برای قلب موتور
بغل یاتاقان یکی از قطعات بسیار مهم در موتور خودرو است که نقش حیاتی در حفظ عملکرد صحیح و طول عمر موتور ایفا می‌کند. این قطعه کوچک اما حساس، بین میل‌لنگ و بلوک سیلندر قرار می‌گیرد و با ایجاد یک لایه محافظ، از سایش و اصطکاک بین این دو قطعه جلوگیری می‌کند.
بوش ایران: تولیدکننده معتبر بغل یاتاقان
بوش ایران یکی از تولیدکنندگان معتبر قطعات خودرو در ایران است که محصولات با کیفیتی را تولید و عرضه می‌کند. بغل یاتاقان‌های بوش ایران به دلیل کیفیت بالا، طول عمر زیاد و قیمت مناسب، بسیار مورد توجه تعمیرکاران و مالکان خودرو قرار گرفته است.
چرا بغل یاتاقان بوش ایران اهمیت دارد؟
- جلوگیری از سایش و خوردگی: بغل یاتاقان‌ها با ایجاد یک لایه محافظ بین میل‌لنگ و بلوک سیلندر، از سایش و خوردگی این قطعات جلوگیری کرده و از بروز آسیب‌های جدی در موتور جلوگیری می‌کنند.
- کاهش اصطکاک: کاهش اصطکاک بین قطعات باعث کاهش مصرف سوخت و افزایش راندمان موتور می‌شود.
- حفظ عملکرد صحیح موتور: بغل یاتاقان‌های سالم باعث می‌شوند موتور به صورت روان و بدون مشکل کار کند و از بروز صداهای غیرعادی و لرزش در موتور جلوگیری می‌شود.
انواع بغل یاتاقان بوش ایران
بغل یاتاقان‌های بوش ایران در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام برای نوع خاصی از موتور مناسب است. برخی از انواع رایج بغل یاتاقان بوش ایران عبارتند از:
- بغل یاتاقان استاندارد: این نوع بغل یاتاقان برای موتورهای سالم و بدون مشکل استفاده می‌شود.
- بغل یاتاقان اورسایز: این نوع بغل یاتاقان برای موتورهایی که به دلیل سایش بیش از حد، نیاز به تعمیر اساسی دارند، استفاده می‌شود.
- بغل یاتاقان زیرسایز: این نوع بغل یاتاقان برای موتورهایی که به دلیل گرم شدن بیش از حد، نیاز به تعمیر اساسی دارند، استفاده می‌شود.
علائم خرابی بغل یاتاقان
- صدای ضربه یا تق‌تق از داخل موتور: یکی از رایج‌ترین علائم خرابی بغل یاتاقان است.
- کاهش فشار روغن: کاهش فشار روغن می‌تواند نشانه‌ای از سایش بغل یاتاقان‌ها باشد.
- افزایش دمای موتور: گرم شدن بیش از حد موتور می‌تواند ناشی از خرابی بغل یاتاقان‌ها باشد.
- لرزش موتور: لرزش موتور در هنگام کارکرد می‌تواند نشانه‌ای از عدم تعادل در موتور و خرابی بغل یاتاقان‌ها باشد.
نکات مهم در انتخاب و تعویض بغل یاتاقان
- انتخاب محصول اصل: حتما از فروشگاه‌های معتبر و نمایندگی‌های مجاز بوش ایران، بغل یاتاقان اصل خریداری کنید.
- تعیین نوع مناسب: قبل از خرید، نوع موتور خودرو و اندازه دقیق بغل یاتاقان مورد نیاز را مشخص کنید.
- تعویض به صورت ست: بهتر است تمام بغل یاتاقان‌های موتور را به صورت یکجا تعویض کنید تا از عملکرد یکنواخت موتور اطمینان حاصل شود.
- استفاده از روغن موتور مناسب: استفاده از روغن موتور با کیفیت و مناسب برای موتور، باعث افزایش طول عمر بغل یاتاقان‌ها می‌شود.
توجه: تعویض بغل یاتاقان کاری تخصصی است و بهتر است توسط یک مکانیک ماهر انجام شود.
دیدگاه خود را بنویسید